Mensgerichte zorg in een tijd van AI: technologie als katalysator voor beter contact

AI als uitnodiging tot gesprek

In veel zorgpraktijken zijn gesprekken tussen behandelaar en patiënt sterk medisch gedreven. Data, richtlijnen en protocollen zijn belangrijk voor efficiëntie, maar bepalen daardoor ook vaak de toon. Wat als AI niet alleen data analyseert, maar die ook toegankelijk maakt op een manier die uitnodigt tot dialoog? Dan wordt technologie geen oordeel, maar een aanleiding.

De kunst om dat mogelijk te maken zit in het ontwerp. Niet alleen van het algoritme, maar juist van de hele ervaring eromheen: Wat ziet en voelt een patiënt? Wat ervaart een behandelaar? Is er ruimte voor persoonlijke voorkeuren? Kan AI ingezet worden als een neutrale speler in de ruimte, die uitnodigt tot gelijkwaardige gespreksvoering?

Ruimte voor leefwereld én systeemwereld

We zien dat AI potentieel heeft om de kloof tussen de leefwereld van patiënten en de systeemwereld van de zorg te overbruggen. Door voorspellingen en inzichten te vertalen naar begrijpelijke, handelbare informatie, ontstaat ruimte voor gesprek over wat ertoe doet: hoe iemand leeft, waar diegene zorgen over heeft, waar mogelijkheden tot verandering liggen. De inzet van AI hoeft dus niet te gaan over controle en sturing, maar over context en ondersteuning.

Voorwaarden voor mensgerichte AI in de zorg

Om dat potentieel waar te maken, zijn een aantal ontwerpprincipes cruciaal:

• Co-creatie: AI-toepassingen moeten worden ontwikkeld mét de mensen die ze gebruiken, patiënten, behandelaren en naasten.
• Transparantie: Gebruikers moeten begrijpen hoe een AI tot een bepaalde uitkomst komt én wanneer die uitkomst ter discussie mag staan.
• Keuzevrijheid: Technologie moet handelingsperspectief bieden, geen vastliggende paden.
• Gelijkwaardigheid: Het gesprek tussen patiënt en behandelaar moet centraal blijven staan, AI ondersteunt, maar vervangt niet.