We ontwikkelden een doe-het-zelf impactprogramma waarmee herinner- en herdenkorganisaties zélf aan de slag kunnen met het leren over hun impact. Met aansprekende, fysieke materialen helpen we hen om moeilijke gesprekken te voeren, impact ambities scherp te krijgen en concrete stappen te zetten—op een manier die bij hun unieke organisatie past.
Het onderwerp impact en impactmeting leeft al langer in het ‘herdenken en herinneren’ veld (denk aan organisaties zoals de Nationale kinderherdenking, Indisch Herinneringscentrum of de Oorlogsgravenstichting). In samenwerking met het ministerie van OC&W, werkte een coalitie van organisaties uit het ‘herdenken en herinneren’ veld al langer aan de ontwikkeling van een impact training voor hun sector. Maar zij waren op zoek naar een manier om hun kennis en expertise op een schaalbare manier beschikbaar te maken voor de rest van het veld. De vraag was: hoe helpen we herinner- en herdenkorganisaties aan de slag te gaan met het onderzoeken van hun impact, zodat we als veld relevant blijven en betekenisvolle dingen doen? De wens was om organisaties te inspireren én meteen handelingsperspectief te geven. Veel van deze organisaties zijn klein, hebben beperkte tijd, en bevinden zich in een gevoelig werkveld. Impactmeting wordt vaak als complex, onnodig of zelfs bedreigend ervaren. Toch is het een belangrijk gesprek: dragen jouw activiteiten wel echt bij aan je missie? De uitdaging was om een aanpak te ontwikkelen die zowel vertrouwen wekt als concreet ondersteunt.
We spraken met verschillende organisaties uit het veld en leerden hoe groot de verschillen in werkwijze en context kunnen zijn. Tegelijkertijd herkenden we gedeelde behoeften: impact gaat over je bestaansrecht als organisatie en het gesprek daarover vraagt zorgvuldigheid. Bestaande tools en workshops bleken vaak te abstract, te academisch of niet passend bij de praktijk. We ontdekten dat mensen behoefte hebben aan een gedeelde visie op hun beoogde impact, maar dat gesprekken daarover gevoelig kunnen liggen. Het risico dat een meting ‘niets oplevert’ schrikt af. Door vooraf vertrouwen te bouwen, ruimte te geven voor verschillen en praktische tools aan te bieden, konden we deze drempels verlagen. Ook bleek dat veel organisaties nieuwsgierig zijn, maar kampen met ‘impactmoeheid’. Beginnen moet dus eenvoudig én inspirerend zijn, met herkenbare voorbeelden en een duidelijke urgentie.
We maakten een inspirerend en uitnodigend doe-het-zelf impactprogramma. Organisaties kunnen hier zelfstandig mee aan de slag, in hun eigen tempo. Het programma (toekomstvolverleden.nl) biedt heldere stappen en aansprekende fysieke en digitale materialen die helpen om gesprekken over impact te voeren, doelen scherp te stellen en deze te vertalen naar concrete activiteiten. De focus ligt op snel beginnen, zodat organisaties snel beginnen met leren. De aanpak is flexibel, zodat elke organisatie het kan toepassen op haar eigen manier en in haar eigen context.
Het programma bestaat uit vijf stappen. Het begint met een activerende introductie: we laten zien waarom impactmeting relevant is, en wat het oplevert. Vervolgens denken teamleden individueel na over wat impact voor hen betekent, ondersteund door een reflectieboekje met inspirerende vragen en voorbeelden. Daarna volgt een gezamenlijke impactsessie, waarin het team met behulp van interactieve werkvormen het gesprek aangaat over de impactambitie van de organisatie. Denk aan spelelementen, verdiepende kaarten en facilitator-video’s die helpen om het waarom scherp te krijgen. In een vervolgsessie wordt deze ambitie toegepast op een concrete activiteit, aan de hand van een speciaal ontworpen impactkaart. Dit fysieke format maakt het makkelijk om impactdenken te integreren in toekomstige projecten. In het programma maakten we slim gebruik van kennis en materialen die al in de sector aanwezig waren. Zo hebben we een bestaande verhalenbank (met inspirerende verhalen van organisaties over hun ervaringen met impact) omgevormd tot een toegankelijke en aantrekkelijke website. Deze website maakt het makkelijker om verhalen te delen en anderen te inspireren om zelf stappen te zetten. Daarnaast werkten we samen met experts die eerder materialen ontwikkelden om impactdoelen te vertalen naar onderzoeksthema’s. Deze inhoud integreerden we in het programma, zodat organisaties direct handvatten hebben voor het doen van onderzoek: welke vragen stel je, op welk moment, en hoe verwerk je de resultaten? In de meetfase verzamelt het team data en monitort de gekozen activiteit. Tot slot is er een reflectiemoment waarin de resultaten worden besproken: maken we de impact die we willen maken, en wat leren we daarvan? Het programma moedigt aan om resultaten te koppelen aan strategie en communicatie, zowel intern als extern.
We ontwikkelden 50 toolkits, en zorgden met toekomstvolverleden.nl voor een mooie thuisbasis voor het impactprogramma en de verhalenbank. Het programma is ontworpen om écht gebruikt te worden, en een vast onderdeel van de werkpraktijk te worden. Geen rapport in de la, maar een praktisch, tastbaar hulpmiddel. In mei is het programma officieel gestart met een gezamenlijke kick-off, waarbij ~15 organisaties uit de sector zijn aangesloten. We blijven betrokken bij de implementatie en zien dat het programma zorgt voor meer richting, actie en concrete verbeteringen. Zo helpen we organisaties om zich in een paar eenvoudige stappen een impactmindset aan te leren, waardoor ze hun missie relevant en impactvol houden.
